Kim jest człowiek

Kim jest człowiek? Czy, tak jak zakładają współczesne teorie naukowe, jest tylko i wyłącznie istotą materialną, żyjącą w świecie fizycznym? Czy świadomość rodzi się wraz z ciałem fizycznym i ginie wraz z jego śmiercią?

Według Rudolfa Steinera człowiek jest istotą zakorzenioną nie tylko w świecie fizycznym, ale również w światach duchowych, które istnieją obok i ponad planem fizycznym. Mimo to postrzega tylko świat materialny. Aby osiągnąć możliwość postrzegania tych wyższych światów i wyższych członów swojej istoty, musi on wykształcić w sobie odpowiednie zdolności i tzw. duchowe organy zmysłów. Może dojść do tego na drodze odpowiednich ćwiczeń medytacyjnych, prowadzących do wtajemniczenia, czyli poznania wyższych światów.

Człowiek jest istotą troistą, trzy człony jego istoty to ciało, dusza i duch.

Ciało — jest wynikiem działania sił przeszłości, tym, czym człowiek stał się w świecie. Ciało jest oparciem dla wyższych, duchowych członów istoty człowieka. Dzieli się na trzy człony:

1) Ciało fizyczne — jest tym, co istnieje w świecie fizycznym, zgodnie z prawami tego świata. Oprócz człowieka ciało fizyczne posiadają wszystkie byty świata fizycznego: minerały, rośliny i zwierzęta.

2) Ciało eteryczne — poprzez ciało eteryczne człowiek jest zakorzeniony w świecie eterycznym, który jest planem duchowym najbliższym fizycznemu. Siły ciała eterycznego to siły życiowe, nadają one formę ciału fizycznemu człowieka i wszystkich żywych istot: roślin i zwierząt. Kiedy człowiek umiera, ciało eteryczne, wraz z wyższymi duchowymi członami, opuszcza fizyczną powłokę, która ulega rozpadowi.

3) Ciało astralne — jest częścią świata astralnego i jako takie jest siedzibą uczuć i myśli. Z ciała astralnego wypływają prawzory, które formują ciało eteryczne, a za jego pośrednictwem — również fizyczne.

Dusza — jako pośrednik pomiędzy ciałem, a duchem, dusza staje się w rytmach teraźniejszości. Trzy człony duszy to:

1) Dusza odczuwająca — jest wszystkim tym, co stanowi istotę życia uczuciowego i odczuciowego człowieka, siły sympatii i antypatii. Łączy się z ciałem astralnym i tworzy z nim jedność.

2) Dusza rozumowa — siła myślenia pojęciowego i logicznego, jaźń człowieka. Na planie fizycznym tylko człowiek jest obdarzony jaźnią.

3) Dusza świadomościowa — jej istotą jest myślenie organiczne, „myślenie sercem”, tworzy ona duchową indywidualność człowieka. Jako taka łączy się w jedność z wyższą, duchową istotą człowieka — Duchem-Jaźnią.

Duch — siły przyszłości, człowiek dąży do duchowej części swojej istoty. Trzy duchowe człony człowieka znajdują się w stanie zalążkowym. Są zarodkiem przyszłego rozwoju:

1) Duch-Jaźń — przeobrażone ciało astralne, łączy się z duszą świadomościową.

2) Duch Życia — przeobrażone siły życiowe, czyli ciało eteryczne.

3) Człowiek Ducha — przeobrażone ciało fizyczne, najwyższa forma duchowego rozwoju człowieka.

Podstawy rozważań Steinera o duchowej istocie człowieka znajdują się w jego książce „Nauka tajemna w zarysie” („Die Geheimwissenschaft im Umriß”, w przedwojennym wydaniu — „Wiedza tajemna w zarysie”)

T.K.