Diana Oboleńska, Kultura polska wobec zachodniej tradycji ezoterycznej w latach 1890-1939

Sedno kwestii społecznej, Dr Rudolf Steiner, wyd. staraniem Polskiego Towarzystwa Antropozoficznego w autoryzowanym przekładzie M. O. (Orsetti Paulina Maria) i M. W. (Wołowski M. K.), Nasza Księgarnia, Związek Nauczycielstwa Polskiego, Warszawa, Lublin, Wilno 1938. Tytuł oryginału Die Kernpunkte der Sozialen Frage in den Lebensnotwendigkeiten der Gegenwart und Zukunft (GA 023). 

Antropozoficzna koncepcja troistości człowieka i szerzej świata znalazła swoje odbicie w idei przyszłościowej przemiany kultury i cywilizacji, znanej w kręgach antropozoficznych jako „trójpodział organizmu społecznego”. Przemiana owa miała się zasadzać na odwróceniu niewłaściwego porządku społecznego, odrzucającego istotę przestrzeni duchowej. W trójczłonowej przestrzeni życia jednostki kulturowo-społeczno-gospodarczej to właśnie kultura miała inspirować życie społeczno-prawne, to ostatnie zaś przestrzeń gospodarczą.

W przedmowie do polskiego wydania (Warszawa 1938) czytamy, co następuje: „Praca niniejsza podjąć musi niepopularne dziś zadanie wykazania, że przyczyną zamętu naszego życia publicznego jest uzależnienie życia duchowego od państwa i sił gospodarczych. Ma ona dowieść, że wyzwolenie życia duchowego z tej zależności stanowi część rozwiązania palącej kwestii społecznej” (s. 5.)

Swoje rozważania Steiner zaczyna od pierwszego członu struktury społecznej, czyli życia gospodarczego, aby potem przejść do omówienia kolejnego – życia publiczno-prawnego (politycznego) i zakończyć na trzecim członie – życiu duchowym. „Pierwszy system, gospodarczy, ma do czynienia ze wszystkim tym, co istnieć musi, aby człowiek mógł regulować swój stosunek materialny do świata zewnętrznego. Drugi dotyczy tego, co organizm społeczny musi koniecznie w sobie zawierać ze względu na stosunki między ludźmi. Trzeci zaś obejmuje wszystko, co wytryska z poszczególnych indywidualności i powinno włączać się do organizmu społecznego” (s. 40).

W trójpodziale kultura – społeczeństwo – gospodarka zadaniem pierwszej przestrzeni jest „wskazanie zdrowej postaci życia duchowego w organizmie społecznym”. Druga zaś część struktury musi ustanowić „stosunek do pracy i włączenie jej do życia społecznego we właściwy sposób”, aby część trzecia mogła wyjaśnić, „jak czynnik gospodarczy winien działać w tym życiu zbiorowym” (s. 35).

W niestabilnej wówczas sytuacji politycznej i geopolitycznej na ziemiach polskich praca Steinera zyskała sporą popularność nie tylko w kręgach polskich antropozofów, tym bardziej, że jedna z podstawowych spraw, wynikająca z budowy nowego społeczeństwa – pedagogika antropozoficzna – zajęła swoje znaczące miejsce w ferworze poszukiwań i propozycji nowego szkolnictwa (zob. Wychowawcze znaczenie sztuki).

Diana Oboleńska

Literatura: bdn-steiner.ru; Homolacs K., 1938, Wychowawcze znaczenie sztuki, Warszawa; Prokopiuk J., 2003, Szkice antropozoficzne. Chrześcijańska droga poznania świata duchowego, Białystok; Steiner R., 1938, Sedno kwestii społecznej, przekł. M. O. i M. W., Warszawa.

__________

dr Rudolf Steiner

SEDNO KWESTJI SPOŁECZNEJ

Warszawa 1938, wyd. Polskie Towarzystwo Antropozoficzne, format 15,5/23 cm, stron 108, miękka okładka, stan dobry (małe otarcia okładki, taśma na dolnym brzegu grzbietu, plama przechodząca przez margines 12 stron, kilka zakreśleń na marginesie).

Spis treści:

Przedmowa i wstep do nowego wydania.

Uwagi o zamierzeniach niniejszej pracy.

I. Prawdziwa postać kwestii społecznej w życiu nowoczesnej ludzkości.

II. Próby rozwiązania problemów i konieczności społecznych w myśl wymagań życia.

III. Kapitalizm i idee społeczne.

IV. Międzynarodowe stosunki organizmów społecznych.

Aneks: Odezwa do Narodu Niemieckiego i całego Świata Kulturalnego.

Uwagi do polskiego wydania.