Szkoła Waldorfska

Magdalena Sierocka, nauczyciel języka angielskiego, w Zespole Szkół nr 65, im. I. Sendlerowej w Warszawie

Twórcą szkoły waldorfskiej był Rudolf Steiner (1861-1925). Termin „szkoła waldorfska” wziął się stąd, że Steiner stworzył pierwszą chronologicznie szkołę tego rodzaju przy organizacyjno – finansowej pomocy Emila Molta, właściciela fabryki cygar Waldorff – Astoria w Stuttgarcie. Steiner on pedagogiem, nauczycielem, filozofem i działaczem społeczno – kulturowym. Był twórcą pojęcia „antropozofia” jako połączenia antropologii i teozofii, czyli nauk o człowieku i wiedzy o Bogu. Wyższy rodzaj poznania przejawia się w trzech stopniach: poznania imagitywnego, inspiratywnego i intuitywnego. Poznanie opiera się na istnieniu świata duchowego, założeniem poznania duchowego jest intensywny rozwój moralny człowieka. Steiner przyjmuje triadyczną budowę kosmosu i człowieka – światu duchowemu, astralnemu i fizycznemu odpowiadają w człowieku struktury: duchowa, psychiczna i cielesna. Pierwsza rządzi się prawem reinkarnacji (w sensie pedagogiki: wiele możliwości rozwoju), druga prawem losu a trzecia prawem dziedziczenia. Część duchowa rozwija się między 0 a 7 rokiem życia, ciało eteryczne między 7 a 14 (pamięć), między 14 a 21 ciało astralne (popędy i myślenie), między 21 a 42 dusza w trzech strukturach: dusza doznaniowa, rozsądkowa i samoświadoma, między 42 a 63 trzy struktury duchowe. Ważną rolę w steinerowskiej antropologii odgrywa nauka o temperamentach a także steinerowska koncepcja 12 zmysłów człowieka (dotyk, poczucie życia, zmysł ruchu, zmysł równowagi, węch, smak, wzrok, zmysł temperatury, słuch, zmysł języka (mowy), zmysł spostrzegania myśli, zmysł spostrzegania „ja”).

Pedagogika według Steinera ma pełnić rolę służebna wobec procesu wychowania. Antropozoiczna sztuka pedagogiczna jest metodologią i dydaktyką, podkreśla sposób nauczania. Jest nastawiona na realizację ideału wychowania pełnego człowieka: w aspekcie duchowym, psychicznym i fizycznym. Więc przedmioty powinny dzielić się na te, które rozwijają myślenie (matematyka, fizyka, chemia, biologia, historia, języki – z reguły 3 i to już od 7 roku życia), na te, które rozwijają uczucia (przedmioty artystyczne – rzeźba, malarstwo, literatura, muzyka), rozwijające wolę I(przedmioty praktyczne). Ich cele Steiner wyraził następująco: „w myśleniu rozwijać jasność, w uczuciach – głębię, w woli – energię i sprawność”.

Wychowywanie człowieka jest to rozwijanie jego potencjalnych możliwości  a także pielęgnacja możliwości aktualnych. Człowiek to istota z natury dobra i atakowana jest przez zło, a więc nauczyciel ma być także lekarzem. Dziecko jest darem bożym i należy mu się szacunek, rodzice mają być duchowymi opiekunami dziecka a nie jego właścicielami. Nauczyciel ma prowadzić dziecko i zarazem pozwolić mu rozwijać  się i wzrastać, wyższe „ja” dziecka kieruje wychowaniem go za pośrednictwem  nauczyciela.

Steiner wyróżnia trzy fazy wychowania dziecka i młodego człowieka:

– fazę naśladownictwa (0-7 rok życia) – dziecko wchłania świat całym sobą

– fazę podziwu (7-14) – inaczej fazę autorytetu, uczeń podziwia nauczyciela jako człowieka mądrego, pięknego i dobrego, ma gotowość do posłuchu

– fazę wolności (14-21) – „wychowanie do wolności”, zinternalizowany zewnętrzny autorytet nauczyciela staje się stopniowo modelem dla wolności, pojętej jako autorytet wewnętrzny, czyli samookreślanie siebie

Pedagogika indywidualna jest podstawą pedagogiki społecznej, ponieważ…

przeczytaj więcej na stronie Szkoły Podstawowej nr 236: