Czy antropozofia jest nauką?
Czy antropozofia jest nauką?
Nauka – w dzisiejszym (XX wiek) rozumieniu, ukształtowanym w dużej mierze przez neopozytywizm i często wbrew wielkim uczonym – to postępowanie poznawcze, na które składają się następujące czynniki:
- doświadczenie (bierne) – bezpośrednie – za pomocą systemu fizycznych zmysłów człowieka,
2. eksperyment (aktywny) – pośredni – za pośrednictwem aparatury naukowej (technicznej),
3. formułowanie hipotez i teorii (budowanie modeli) intelektualnych, uogólniających wyniki badań (doświadczeń i eksperymentów), z wykluczeniem pozostałych władz poznawczych człowieka – np. intuicji, uczuć, pragnień itp.
4. abstrahowanie od tzw. czynników subiektywnych, zwłaszcza dotyczących sensu światopoglądowego (np. religijnego czy filozoficznego) i wartościowania (moralnego i estetycznego),
5. weryfikowanie i falsyfikowanie rezultatów poznawczych.
Czy antropozofia spełnia tak postawione wymogi nauki?
1. Posługuje się doświadczeniem (biernym), za pośrednictwem 9 względnie 12 zmysłów człowieka, uzupełniając je 7 zmysłami nie-fizycznymi – czakramami,
2. prowadzi eksperymenty poznawcze (aktywne) zarówno kiedy rozwija w człowieku zmysły niefizyczne, jak i kiedy za ich pomocą – przez ćwiczenia i medytacje – eksperymentuje w świecie niefizycznym,
3. formułuje hipotezy i teorie odwołując się zarówno do trzech podstawowych władz duszy ludzkiej (myślenie, uczucia, wola), jak i do przemiennych ich form (dzięki ćwiczeniom i medytacjom) – w tym sensie hipotezy te i teorie mają charakter holistyczny (wyrastają z całego człowieka),
4. badaniom swym i korpusowi ich wyników nadaje sens światopoglądowy i w postępowaniu swym i ocenie jego wyników uwzględnia zdecydowanie wartości zarówno moralne, jak i estetyczne (jako moralność wolności i inspiracja sztuki),
5. weryfikuje i – kiedy trzeba – falsyfikuje rezultaty swego poznania (falsyfikowanie oznacza tu kontrolę badań celem umożliwienia ich postępu),
6. specyfiką antropozofii jest zawężony postulat intersubiektywności: poznanie antropozoficzne stawia nieporównanie większe wymagania badaczom-antropozofom, toteż postulat ten są w stanie zrealizować tylko nieliczni badacze; nie-antropozofom lub antropozofom, dla których antropozofia jest jedynie namiastką wiary lub światopoglądem, pozostaje sprawdzać zasadność jej hipotez i teorii w konfrontacji z ich doświadczeniem życiowym i z logiką,
7. w tym sensie zatem antropozofia ma charakter ezoterycznej gnozy: jest wiedzą (nauką) duchową, nie tylko posługującą się niefizycznymi instrumentami poznania danymi człowiekowi, lecz także zastosowaną do badania świata duchowego.
(Ilustracja: szkic kolorową kredą Rudolfa Steinera)
