Nikołaj Biełocwietow

Diana Oboleńska, źródło: Kultura polska wobec zachodniej tradycji ezoterycznej w latach 1890-1939

Nikołaj Biełocwietow (Белоцветов Николай Николаевич), (ur. 3.05.1892 – zm. 12.05.1950), pisarz, tłumacz, antropozof. 

Był absolwentem Wydziału Filologicznego Uniwersytetu w Petersburgu. Walczył podczas I wojny światowej. W 1913 r. poznał Rudolfa Steinera, członkiem Towarzystwa Antropozoficznego został prawdopodobnie w 1914 r., kiedy przyjechał do Dornach, trwała tam wówczas budowa centrum antropozoficznego Goetheanum. W Dornach zapoznał się również z grupą polskich antropozofów (pisze o tym we wspomnieniach rosyjski modernista i antropozof Andriej Bieły). W życiu Biełocwietowa pojawią się jeszcze dwa polskie wątki. Pierwsza żona pisarza Maria Biełocwietow z domu Lejtnekker-Demska była córką polskiego arystokraty. Po rozpadzie związku małżeńskiego Maria wyszła za mąż za serdecznego przyjaciela Biełocwietowa, również antropozofa, Walentina Tomberga (Валентин Томберг), autora słynnego traktatu Medytacje o 22 arkanach tarota (Méditations sur les 22 arcanes majeurs du Tarot). 

W 1920 r. małżeństwo Biełocwietowów wyemigrowało za granicę, zamieszkali w Berlinie. Do tego czasu Nikołaj Biełocwietow ściśle współpracował z kołami antropozoficznym w Moskwie i Petersburgu, gdzie wygłosił szereg wykładów. Jeden z nich przerodził się w Księgę o rosyjskim Graalu (Книга о русском Граале) jeden z najważniejszych tekstów w antropozoficznej twórczości pisarza. Biełocwietow był również autorem nieukończonej powieści Michał (Михаил), w druku pojawiło się zaledwie kilka rozdziałów, oraz zbiorków poetyckich Dziki miód (Дикий мед), Szelest (Шелест), Żniwa (Жатва).

Poza swoją twórczością literacką i wykładami Biełocwietow tłumaczył dzieła Steinera, w tym dramaty-misteria. Tłumaczenia owe było podstawą do pracy antropozoficznej dla rosyjskich i polskich członków antropozoficznego koła w Warszawie, prowadzonego przez Aleksandra Pozzo.

Swoją drugą żonę Annę Stockmar (Анна Штокмар, prawdopodobnie była kapłanką Kościoła „odnowionego chrześcijaństwa” Christengemeinschaft – Społeczności Chrześcijan, zob. antropozofia) Biełocwietow poznał w kółku antropozoficznym, które prowadził wraz z Marią Biełocwietową w Berlinie. Pobrali się w 1933 r. w Rydze, dokąd wrócili z Niemiec. Widomość o ślubie obaj przekazali w listach do Marii von Sivers. W 1941 r. rodzina Biełocwietowych ponownie wyjechała do Niemiec, gdzie już pozostała i otrzymała obywatelstwo. Kilka lat przed śmiercią Nikołaj Biełocwietow przeszedł na katolicyzm.

Diana Oboleńska

Literatura: Maydell R. von, 2005, „Vor dem Thore“: Ein Vierteljahrhundert Anthroposophie in Russland, Bochum; Rudolf Steiner Archiv, Russische Briefe an Marie von Sivers; Белоцветов Н., 2006, Дневник изгнания, под. изд. Ф. Поляков, Peter Lang; Белый А., 1992, Материал к биографии (интимный), [в:] Д. Мальмстад, Андрей Белый и антропософия, «Минувшее», № 6; Российская государственная библиотека. Отдел рукописей. Фонд № 24. Бцв. III. 25, 3.25.

Przeczytaj więcej na stronach projektu Kultura polska wobec zachodniej tradycji ezoterycznej w latach 1890-1939