Rudolf Steiner o wolności człowieka
źródło: Marta Baranowska, Paweł Fiktus, Kultura i Edukacja, 2017
Celem artykułu była analiza dwóch zagadnień: wolności i nowego społeczeństwa w filozofii Steinera. Steiner w „Filozofii wolności” postuluje, że świat jest w istocie niepodzielną jednością. Sugeruje, że do wolności można się zbliżać stopniowo, tylko przy pomocy twórczej aktywności myślenia. Zdolność do samodzielnego myślenia i działania jest możliwością dla współczesnej świadomości. Proces wolnego działania obejmuje również wyzwolenie się od danych (nierefleksyjnych) naturalnych popędów, instynktów oraz nakazów rozumu czy autorytetów. Działania wolne, to takie, których motywu jesteśmy w pełni świadomi. Stwierdza on, że wolność jest duchową aktywnością wnikania świadomością w naszą własną naturę. Najbardziej uderzającą cechą Antropozofii będzie, na pierwszy rzut oka, kultywowanie wewnętrznego życia duszy i otwarcie oczu na świat duchowy. Ale te doktryny są wrogami prawdziwego życia. Najlepszą sytuacją byłoby, gdyby ktoś dał ludziom wolną drogę, ufając, że sami znajdą swój kierunek.
1.WPROWADZENIE
Wolność była i jest tematem nieustannych debat filozofów, myślicieli politycznych a także przedstawicieli innych nauk, którzy często wnoszą nową i wartą uwagi perspektywę poznawczą. W naszym przekonaniu jedną z osób, której wszechstronne zainteresowania naukowe wzbogaciły rozważania o wolności oraz o sposobie organizacji wolnego społeczeństwa, był Rudolf Steiner (1861 – 1925). Studiował on na Technische Hochschule w Wiedniu (1879 – 1883) matematykę, fizykę, chemię, biologię, filozofię, a w 1891 roku uzyskał tytuł doktora filozofii na uniwersytecie w Rostocku na podstawie dysertacji o ideach Johanna Gottlieba Fichtego. Oczywiście nie tylko one były przedmiotem studiów Steinera – warto wspomnieć chociażby o wielkim wrażeniu, jakie zrobiły na nim pisma Fryderyka Nietzschego. Był ponadto wielkim admiratorem Johanna Wolfganga von Goethego. Od 1902 roku udzielał się w Towarzystwie Teozoficznym, założonym przez Helenę Bławatską, prezentując swe rozważania dotyczące działań nadzmysłowych. Następnie, w 1913 roku, założył Towarzystwo Antropozoficzne i na jego potrzeby zainicjował budowę (wraz z polską architekt Luną Drexlerówną) Goetheanum. W licznych wykładach propagował antropozofię oraz własne metody pedagogiczne (die Waldorfpädagogik), którymi przede wszystkim zapisał się na kartach historii nauki, choć ten wątek pojawił się w jego twórczości w pełni dopiero po I wojnie światowej. W latach 20. XX wieku zainteresował się medycyną i wraz z lekarką Itą Wegman…
przeczytaj więcej na stronie kwartalnika Kultura i Edukacja:
